şems-i tebrizi 40 qayda

Konu: şems-i tebrizi 40 qayda Ptsi Ara. 05, 2011 9:49 am

Mənə görə aşiq elə olmalıdır ki, belə bir qalxanda, hər tərəfi atəşlər sarsın; hər tərəfdə qiyamətlər qopsun.

Cəhənnəm kimi olmalı, cəhənnəmi belə yandırıb yandiracam bir könül istəməli .. Ki o könlün önünə iki yüz dəniz çıxsa, hamısını da yandırsın, yandıra. Onun tək bir dalğası bilindik dənizlərə daş çıkartsın.

Göyləri bir dəsmal kimi dürüp ovucuna götürməli .. Sonsuz zevalsiz çerağı, bir şam kimi göy qübbəsinə asmalı.

O bir aslan kimi döyüşə atılsın, onun timsah kimi bir ürəyi olsun! O yer üzündə özündən başqa kimsəni buraxmasın! Hətta özüylə belə döyüşə girsin!

Parlaq nuruyla könlün yeddi yüz pərdəsini də yırt da o biri aləmlərdən, Ərşdən, göy əhlindən ona; "Maşallah, Maşallah!" səsləri gəlsin.

Sənə dilsiz, dudaksız sözlər deyəcəyəm Bütün qulaqlarda gizli sirlərdən bəhs edəcəyəm Bu sözləri sənə, hər kəsin içində söyləyəcəyəm amma səndən başqa heç kim duymayacaq Kimsə anlamayacaq ..

Şəms-i Tebrizinin həyatına dair olan mənbələrdən və əldə edilən təcrübəyə doğulan, Elif Şafak kurgusuyla təqdim edilən Şəmsi Tebrizinin 40 QAYDAS

Birinci Qayda: Yaradanı hansı kelimerle təyin etdiyimiz, özümüzü necə gördüyümüzə ayna tutur. Əgər Tanrı deyildimi əvvəlcə qorxulacaq, utanılacaq bir varlıq gəlirsə ağlına, demək ki, sən də qorxu və utanc içindəsən əksəriyyətlə. Yox əgər, Tanrı deyildimi əvvəla eşq, mərhəmət və şəfqət anlayırsa, səndə də bu xüsusiyyətlərdən bolca mövcud deməkdir.

İkinci Qayda: Haqq Yolu'nda irəliləmək ürək işidir, ağıl işi deyil. Kitabçanın daim ürəyin olsun, çiyini üstündəki başın deyil. Nəfsini bilənlərdən ol, silende deyil!

Üçüncü Qayda: Quran dörd səviyyədə oxuna bilər. İlk səviyyə zahiri mənadır. Sonrakı batini məna. Üçüncü qərbinin batınisidir. Dördüncü səviyyə o qədər dərindir ki sözlər kifayətsiz qalar təsvir etməyə.

Dördüncü Qayda: Kainatdakı hər zərrədə Allahın sifətlərini tapa bilərsən, çünki O məsciddə, məsciddə, kilsədə, sinaqoqda deyil, hər an hər yerdədir. Allahı görüb yaşayan olmadığı kimi, Onu görüb ölən də yoxdur. Kim Onu tapsa, sonsuza qədər Onda qalar.

Beşinci Qayda: Ağılın kimyası ilə eşqin kimyası başqadır. Ağıl təmkinlidir. Qorxa qorxa atır addımlarını. "Aman əsla özünü" deyə tənbehləyər. Halbuki eşq elə mi? Onun tək dediyi: "Burax özünü, ko getsin!" Ağıl asan asan yıxılmaz. Aşk isə özünü köhnəldər, xarab düşər. Halbuki xəzinələr və dəfīnələr yıkıntılar arasında olar. Nə varsa xarab bir ürəkdə var!

Altıncı Qayda: Bu dünyadakı qarşıdurma, ön mühakimə və husumetleri çoxu dildən qaynaqlanar. Sən sən ol, sözlərə çox ilişmə. Aşk diyarında dil onsuz da hökmünü itirir. Aşık dilsiz olar.

Yeddinci Qayda: Bu həyatda tək başına inzivada qalaraq, yalnız öz səsinin əks-sədasını eşidərək, Hakikat'i keşfedemezsin. Özünü ancaq bir başqa insanın aynasında tam olaraq görə bilərsən.

Səkkizinci Qayda: Başına nə gəlirsə gəlsin, pessimizmə qapılma. Bütün qapılar bağlansa belə, sonunda O sənə kimsənin bilmədiyi gizli bir cığır açır. Sən bu anda göremesen də, dar keçidlər arxasında nə qədər cənnət bağçaları var. Şükr et! İstədiyini əldə edincə şükr etmək asandır. Sufi, diləyi reallaşmadığında də şükredebilir.

Doqquzuncu Qayda: Səbr etmək eləcə dayanıb gözləmək deyil, irəli fikirli olmaq deməkdir. Səbir nədir? Tikana baxıb gülü, gecəyə baxıb gündüzü təxəyyül edə bilməkdir. Allah aşiqləri səbri gülbeşeker kimi şirin şirin əmər, həzm edər. Və bilərlər ki, göydəki ayın ayparanın dolunaya çatması üçün zaman lazımdır.

Onuncu Qayda: Nə istiqamətə gidersen git,-Şərq, Qərb, Şimal ya da Cənub-çıxdığın hər səfəri içinə doğru bir səyahət olark düşün! Öz içinə səfər edən adam, sonunda ərzi gəzir.

On Birinci Qayda: Ebe bilər ki sancı çəkilmədən doğum olmaz, ana rəhmindən körpəyə yol açılmaz. Senden yeni və təptəzə bir "sən" zühur edə bilməsi üçün çətinliklərə, sancılara hazır olmağın lazımdır.

On İkinci Qayda: Eşq bir səfərdir. Bu səfərə çıxan hər yolçu, istəsə də istəməsə də təpədən dırnağa dəyişir. Bu yollara dalıb da dəyişməyən yoxdur.

On Üçüncü Qayda: Bu dünyada səmadakı ulduzlardan daha çox sayda saxta hacı müəllim şeyx sıh var. Həqiqi mürşid səni öz içinə baxmağa və nəfsini aşıb özündəki gözəllikləri bir-bir kəşf etməyə istiqamətləndirər. Tutub da ona heyran olmağa deyil.

On Dördüncü Qayda: Haqqın qarşına çıxardığı dəyişikliklərə müqavimət göstərmək yerinə, təslim ol. Burax həyat sənə baxmayaraq deyil, səninlə birlikdə əksin. "Düzenim pozular, həyatımın altı üstünə gəlir" deyə narahatlıq etmə. Haradan bilirsən həyatın qızılın üstündən daha yaxşı olmayacağını?

On Beşinci Qayda: Allah, daxildə və xaricdə hər an hamımızı tamama erdirmekle məşğuldur. Tek tek herbirimiz tamamlanmamış bir sanat eseriyye. Yaşadığımız hər hadisə, atlattığımız hər badireler əskiklərimizi aradan qaldırmalayıq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Rəbb noksanlarımızla ayrı-ayrı məşğul olar çünki bəşəriyyət deyilən əsər, qüsursuzluğu hədəflər.

On altıncı Qayda: qüsursuzdur ya Allah, Onu sevmək asandır. Çətin olan hatasıyla savabıyla fani insanları sevməkdir. Unutma ki adam bir şeyi ancaq sevdiyi ölçüdə belə bilər. Demək ki həqiqətən kucaklamadan o birini, Yaradandan ötəri yaradılanı sevmədən, nə layiqincə bilə bilər, nə layiqincə sevə bilərsiniz.

On yeddinci Qayda: Esas çirklilik, xaricdə deyil içdə, kisvede deyil, ürəkdə olar. Onun xaricindəki hər ləkə nə qədər pis görünsə görünsün, yuyundu mı təmizlənir, su ilə təmizlənər. Yumaqla çıxmayan tək pislik ürəklərdə yağ bağlamış həsəd və art niyyətdir.

On səkkizinci Qayda: Bütün kainat olanca layları və karmaşasıyla insanın içində gizlənmişdir. Şeytan, xaricimizdə bizi ayartma gözləyən qorxunc bir məxluq deyil, şəxsən içimizdə bir səsdir. Şeytanı özündə axtar; xaricində, başqalarında deyil. Və unutma ki nəfsini bilən Rəbbini bilər. Başqalarıyla deyil, yalnız özü ilə məşğul olan insan, sonunda mükafat olaraq Yaradanı tanıyar.

On doqquzuncu Qayda: Başqalarından hörmət, maraq ya da sevgi gözləyirsənsə, əvvəl sırasıyla özünə borclusan bunları. Özünü sevməyən birinin sevilməsi mümkün deyil. Sən özünü sevdiyin halda dünya sənə tikan göndərdi mı, sevin. Yaxında gül göndərəcək deməkdir.

İyirminci Qayda: Yolun ucunun hara çatacağını düşünmək bihudə bir səydən ibarətdir. Sən yalnız atacağın ilk addımı düşünməklə yükümlüsün. Gerisi onsuz da özbaşına gəlir.

İyirmi Birinci Qayda: Hamımız fərqli sifətlərlə sıfatlandırıldık. Əgər Allah hər kəsin eynilə eyni olmasını istəsəydi, heç şübhəsiz elə edərdi. Fərqliliklərə hörmət göstərməmək, öz doğrularını başqalarına çatdırmağa qalxmaq, Haqqın müqəddəs nizamına hörmətsizlik etməkdir.

İyirmi İkinci Qayda: Həqiqi Allah Aşığı bir meyxanaya girdimi ora ona namazgah olar. Amma bekri eyni namazgaha girdimi ora ona meyxana olar. Bu həyatda nə etsək edək, niyyətimizdir fərqi yaradan, surət ilə qaralayır deyil.

İyirmi Üçüncü Qayda: Yaşadığımız həyat əlimizə alovlandırılmış rəngarəng və əmanət bir oyuncaktan ibarət. Kimisi oyuncağı o qədər ciddi qəbul edər ki, ağlar, pərişan olar onun üçün. Kimisi əlinə alan kimi belə bir qurdalayır oyuncağı, qırar və atar. Ya həddindən artıq qiymət verər, ya qiymət bilmərik. Söz-söhbətdən uzaq dur. Sufi nə ifratdadır nə təfritdə. Sufi daim orta yerdə ...

İyirmi Dördüncü Qayda: Madam ki, insan eşrefi-i mahlukattır, yəni varlıqların ən şərəflisi, atdığı hər addımda Allahın yer üzündəki xəlifəsi olduğunu xatırlayaraq, buna yaraşar soylulukta hərəkət etməlidir. İnsan yoxsul düşsə, iftiraya uğrasa, həbsə girsə, hətta əsir olsa belə, yenə başı dik, gözü çox, qəlbi əmin bir xəlifə kimi davranmaqdan imtina etməməlidir.

İyirmi Beşinci Qayda: Cənnəti və Cəhənnəmi mütləq ki gələcəkdə axtarış. İkisi də bu an burada mövcud. Nə vaxt birini mənfəətsiz, hesabsız və pazarlıksız sevməyi bacarsa, cennetteyiz əslində. Nə vaxt bəziləriylə döyüşə tutuşsa; nifrətə, həsədə və kinə bulaşsa, kəlləmayallaq cəhənnəmə düşüveririz.

İyirmi altıncı Qayda: Kainat yekvücut, tək varlıqdır. Hər kəs və hər şey görünməz iplərlə bir-birinə bağlıdır. Əsla kimsənin ahını alma, bir başqasının, hələ hələ səndən zəif olanın canını yandırma. Unutma ki, dünyanın kənar ucunda tək bir insanın kədəri, bütün insanlığı bədbəxt edə bilər. Və bir adamın səadəti, hər kəsin üzünü güldürebilir.

İyirmi Yeddinci Qayda: Bu dünya bir dağ kimidir, ona necə seslenirsen o da sənə səsləri elə əks etdirər. Ağızından xeyirli bir söz çıxarsa, xeyirli söz əks-sədalanar. Şər çıxarsa, sənə gerisən geri şər əks-sədalanar. Elə isə kim ki sənin haqqında pis danışar, sən o insan haqqında qırx gün-qırx gecə yalnız gözəl sözlər et. Qırx günün sonunda görəcəksən hər şey dəyişmiş olacaq. Sənin könlün dəyişsə, dünya dəyişir.

İyirmi səkkizinci Qayda: Keçmiş, zihinlerimize örtən bir sis buludundan ibarət. Gələcək isə başlı başına bir xəyal pərdəsi. Nə gələcəyimizi bilə bilər, nə keçmişimizi dəyişdirə bilərik. Sufi daim bu anın həqiqətini yaşar.

İyirmi Doqquzuncu Qayda: Kader, həyatımızın əvvəldən çəkilmiş olması demək deyil. Bu səbəbdən, "nə edək kaderimiz belə" deyib boyun bükmək cəhalət göstəricisidir. Kader yolun hamısını deyil, yalnız yol ayrimlarini verir. Marşrut müəyyəndir amma bütün dönemeç və sapaklar yolçuya aiddir. Elə isə nə həyatının hakimisən, nə də həyat qarşısında çarəsiz.

Otuzuncu Qayda: Həqiqi Sufi elə biridir ki, başqaları tərəfindən kınansa, ayıplansa, dedi-qodusu edilsə, hətta böhtana uğrasa belə, o ağızını açıb da kimsə haqqında tək söz pis söz etməz. Sufi qüsur görməz. Qüsur örtər.

Otuz Birinci Qayda: Təalaya yaxınlaşa bilmək üçün məxmər kimi bir ürəyə sahib olmalıdır. Hər insan bu və ya bu şəkildə yumşalmasına öyrənər. Kimi bir qəza keçirir, kimi ölümcül bir xəstəlik; kimi ayrılıq ağrısı çəkər, kimi maddi itkin ... Hamımız ürəkdəki katılıkları həll etməyə imkan verən badireler atlatır. Amma bəzilərimiz bundaki hikməti anlar və yumşalar; bəzilərimiz isə, çox təəssüf ki daha da sərtləşərək çıxar.

Konu: Geri: şems-i tebrizi 40 qayda Ptsi Ara. 05, 2011 9:49 am

Otuz İkinci Qayda: Aranızdakı bütün pərdələri tək-tək qaldır ki, Tanrıya saf bir eşqlə bağlanabilesin. Qaydaların olsun amma qaydalarını başqalarını dışlamak yaxud mühakimə etmək üçün istifadə. Xüsusilə bütlərdən uzaq dayan, dost. Və əsla öz doğrularını bütləşdirmə! Inancın böyük olsun amma inancınla böyüklük taslama!

Otuz Üçüncü Qayda: Bu dünyada hər kəs bir şey olmağa çalışarkən, sən HEÇ ol. Menzilin yoxluq olsun. İnsanın çömlekten fərqi olmamalıdır. Necə ki çömleğin tutan xaricindəki forma deyil, içindəki boşluq isə, insanı dəstək olan da mənlik zənni deyil, heçlik şüurudur.

Otuz Dördüncü Qayda: Haqqa təslimiyyət nə zəiflik nə edilgenlik deməkdir. Tam tərsinə, belə bir təslimiyyət son dərəcə güclü olmağı tələb edir. Təslim olan insan ağrılı və girdaplı sularda debelenmeyi buraxar; əmin bir diyarda yaşayır.

Otuz Beşinci Qayda: Bu həyatda ancaq tezatlarla irəliləyə bilər. Mömin içindəki münkirle tanış, Tanrıya inanmayan adam isə içindəki inananla. İnsan-ı Kamil mərtəbəsinə çatana qədər Gidi gidi irəliləyər adam. Və ancaq təzadları kucaklayabildiğ i ölçüdə yetkinləşər.

Otuz altıncı Qayda: hiylədən, desiseden narahatlıq etmə. Əgər bəziləri sənə tələ qurur, zərər vermək istəyirsə, Allah da onlara tələ qurur. Çuxur qazanlar, o çuxura özləri düşər. Bu sistem karşılıklar əsasına görə işlər. Nə bir katre xeyir qarşılıqsız qalır, nə bir katre şər. Onun məlumatı xaricində yarpaq belə kıpırdamaz. Sən yalnız buna inan!

Otuz yeddinci Qayda: Tanrı tükü kimi diqqətlə işləyən bir saat ustasıdır. O qədər dəqiqdirlər ki sayəsində hər şey tam zamanında olar. Nə bir saniyə erkən, nə bir saniyə gec. Hər insan üçün bir aşiq olma zamanı vardır, bir də ölmək zamanı.

Otuz səkkizinci Qayda: "Yaşadığım həyatı dəyişdirməyə, özümü çevirməyə hazır mıyım?" Deyə soruşmaq üçün heç bir zaman gec deyil. Neçə yaş olsaq olaq, başımızdan nə keçmiş olursa olsun, tamamilə yenilənmək mümkün. Tek bir gün belə əvvəlkinin eynilə tekrarıysa, təəssüf. Hər an hər nəfəsdə bir yenilənməli. Yeni bir həyata doğulmaq üçün ölməzdən əvvəl ölməli.

Otuz doqquzuncu Qayda: Nöqtələr davamlı dəyişsə də bütün eynidir. Bu dünyadan gedən hər oğru üçün bir oğru daha doğular. Ölən hər dürüst insanın yerini bir dürüst insan edər. Həm bütün heç bir zaman pozulmaz, hər şey yerli yerində qalır, mərkəzində .. . Həm də bir gündən də bir günə heç bir şey eyni olmaz. Ölən hər Sufi üçün bir Sufi daha doğular.

Qırxıncı Qayda: Eşqsiz keçən bir ömür bihudə yaşanmışdır. Görəsən ilahi eşq arxasında mi koşmalıyım məcazi mi, yoxsa dünyəvi, səmavi ya da cismani mi deyə soruşma! Ayrımlar ayrımlar doğurur. Eşqin isə heç bir sifətə və tamlamaya ehtiyacı yoxdur. Başlı başına bir dünyadır eşq. Ya tam ortasındasındır, mərkəzində, ya da dışındasındır, hasretinde.

Elif Şafak

alinti