Bölgənin və Azərbaycanın miladdan qabaqkı dövrlərinin tarixin əsasən daha çox mixi yazılar, onlarda əks etdirilən etnonim, toponim və antroponimlər vasitəsiylə öyrənmək məcburiyətindəyik. əlbəttə elə həmin yazılardan çox maraqlı məlumat əldə edirik. Həmin yazılara əsasən “Azərbaycan torpaqlarındakı Türk hakimiyyəti miladdan qabaq 4 min il əvvəllərə gedib çıxır. Bu mənbələrdə xüsusilə arattalılar, qutlar (quttilər), lulubilər və hurrilər haqda məlumatlar vardır”.[66]Mənbələrə əsasən Azərbaycanda yaranmış ilk Türk dövləti, Aratta(Arat+ta) dövləti olmuşdur. Aratta qədim Azərbaycanın dağlıq ərazisinə verilən ad idi. Mənası, sadəcə olaraq dağ deməkdir. şumer-Akkad məktəb luğətində(miladdan qabaq 8-ci əsr) həmin sözdən “ Arattu və Aratu” nümunələri dağ mənasında əks olunmuşdur”.[67]Dağ sözü tağ, ta, ti, tu formalarında da işlənmişdir. indi də Azərbaycanda Qaflanta (qaflan+ta), Qaflantı (qaflan+ti) və sair belə dağ adları mövcuddur.