Tarihimizde Kürt isyanları

Konu: Tarihimizde Kürt isyanları Cuma Şub. 10, 2012 4:38 am

Tarihimizde Kürt isyanları

Büyüklü küçüklü yüzlerce kürt isyanı arasında en önemlileri :

1806 Baban Aşireti Abdurrahman Paşa İsyanı
1833-1837 Mir Muhammed (Soran) İsyanı
1843 Bedir Han İsyanı
1855 Yazhan Şer İsyanı
1878-1881 Şeyh Ubeydullah Nehri İsyanı
1919-22 Simko (Ismail Ağa) İsyanı
11 Mayıs 1919 Ali Batı İsyanı
21 Mayıs 1919 Mahmut Berzenci İsyanı
6 Mart 1921 Koçgiri İsyanı
4 Eylül 1924 Beytüşşebab İsyanı
13 Şubat 1925 Şeyh Sait İsyanı
10 Haziran 1925 Nehri İsyanı
7 Ağustos 1925 Reşkotan-Raman İsyanı
Kasım 1925 1. Sason İsyanı
16 Mayıs 1926 1. Ağrı İsyanı
21 Ocak 1926 Hazro İsyanı
7 Ekim 1926 Koçuşağı İsyanı
26 Mayıs 1927 Mutki İsyanı
13 Eylül 1927 2. Ağrı İsyanı
7 Ekim 1927 Bıcar İsyanı
6 Temmuz 1929 İt Resul İsyanı
20 Eylül 1929 Tendürek İsyanı
26 Mayıs 1930 Savur İsyanı
20 Haziran 1930 Zilan İsyanı
21 Temmuz 1930 Oramar İsyanı
7 Eylül 1930 3. Ağrı İsyanı
24 Ekim 1930 Pülümür İsyanı
Eylül 1930 2. Mahmut Berzenci İsyanı
Kasım 1931 Şeyh Ahmed Barzani İsyanı
Ocak 1937 2. Sason İsyanı
21 Mart 1937 Dersim İsyanı
1950 Kürt siyasal hereketi yönünde ilk girişimler başlar.
1961 Silopi'de "Kürdistan Demokrat Partisi" siyasi birimi oluşturulur.
1964 Kürt Devrimci Demokratik Kültür Derneği (KDDKD) kurulur.
1974 Türkiye Kürdistan Sosyalist Partisi (TKSP) kurulur.
1974-1976; Kawa Denge Kawa KUK Rizgari Ala Rizgari Tekoşin adlı kürt örgütleri kurulur.
1978 Lice'nin Fis köyünde PKK kurulur.

KURTULUŞ ŞAVAŞINDA OLAN ISYANLAR

1- ALİ BATI İSYANI: (11 mayıs-18 ağustos 1919) Ali Batı isimli kürt Midyat'ın güneyinde hayatlarını sürdüren bir aşiretin başına geçer ve İngilizlerden yardım alarak isyan eder. Amacı burada bir kürdistan devleti kurmaktır. Yaklaşık bir ay süren ve çevre yerleşimlere de yayılan bu kürt isyanı Yüzbaşı Yusuf Ziya ve emrindeki askerler tarafından bitirilir ve Ali Batı öldürülür.

2- CEMİL ÇETO İSYANI: (7 haziran 1920) Bahtiyar aşireti reisi Cemil Çeto tarafından Fransız ve İngiliz yardımıyla çıkarılmıştır. Kürt Teali Cemiyeti'nin vasıtasıyla Doğuda bir kürdistan kurulması amaçlanmıştır. Cemil Çeto denen kürt kısa sürede yakalanmış ve öldürülmüştür.

3- KOÇGİRİ İSYANI: (6 mart-17 nisan 1921) Türkler İstiklal savaşı verirken kürt eşkiyalar 1920 sonlarında Erzincan Tunceli Sivas ve çevresinde pislik saçıyorlardı. Koçgiri aşireti reisi Haydar Bey Kürt Teali Cemiyeti'nin bir şubesini İmranlı'ya açmış ve merkezi yönetime karşı geliyordu. Biraz palazlandıklarında bölgede asker kaçaklarını arayan Türk ordusuna savaş açtılar ve bölgenin kürdistan olmasını istediler. Görüşmeler ile bir sonuç alınamayacağını anlayan Ankara hükümeti bu isyanı bastırdı ve isyancılar teslim oldu.

4- MİLLİ AŞİRET İSYANI: (24 ağustos-8 eylül 1920) Urfa'da Milli Aşiret tarafından çıkarılan ayaklanmadır. Milli Aşiret'in reisi İsmail ile birlikte Halil Bahur Abdurrahman ve Mahmut adlı elebaşıları Doğu'da bir Kürdistan Devleti kurmak düşüncesi ile ayaklanmışlardır. Büyük bir kuvvetle harekete geçen asiler Viranşehir'i aldıktan sonra Karakeçi Aşireti'ne mensup olanları öldürmüşler fakat daha sonra yapılan çatışmada büyük çoğunluğu ortadan kaldırılmıştır

alinti