Hun - Oğuz Destanı

Konu: Hun - Oğuz Destanı C.tesi Tem. 21, 2012 4:32 am

Hun - Oğuz Destanı

Oğuz Kağan destanı M.Ö. 209-174 tarihleri arasında hükümdarlık yapmış olan Hunhükümdarı Mete'nin hayatı etrafında şekillenmiştir. Bütün Türk destanlarındaolduğu gibi bu destanın da ilk şekli günümüze ulaşmamıştır.

Bugün, elimizde Oğuz destanının üç varyantı bulunmaktadır.

XIII ile XVI yüzyıllar arasında Uygur harfleriyle yazılmış ve islâmiyetten öncekiinancı yansıtan varyantın ilk örneği temsil ettiği kabul edilebilir.

XIV. yüzyıl başında yazıldığı bilinen Reşîdeddîn'in Câmi üt-Tevârih adlıeserinde yer alan Farsça Oğuz Kağan Destanı İslâmi varyantların ilkini temsiletmektedir.

Oğuz Kağan Destanının üçüncü varyantı ise XVII. yüzyılda Ebü'l-Gazî BahadırHan tarafından Türkmenler arasındaki sözlü rivayetlerden ve önceki yazmalardanfaydalanarak yazılmıştır.

Oğuz Kağan Destanının İslâmiyet Öncesi Rivayeti Ay Kağan'ın yüzü gök , ağzıateş, gözleri elâ ,saçları ve kaşları kara perilerden daha güzel bir oğlu oldu.Bu çocuk annesinden ilk sütü emdikten sonra konuştu ve çiğ et ,çorba ve şarapistedi. Kırk gün sonra büyüdü ve yürüdü.

Ayakları öküz ayağı , beli kurt beli, omuzları samur omzu, göğsü ayı göğsügibiydi. Vücudu baştan aşağı tüylüydü. At sürüleri güder ve avlanırdı.Oğuz'un yaşadığı yerde çok büyük bir orman vardı. Bu ormanda çok büyük vegüçlü bir gergedan yaşıyordu. Bir canavar gibi olan bu gergedan at sürülerini veinsanları yiyordu. Oğuz cesur bir adamdı.

Günlerden bir gün bu gergedanı avlamağa karar verdi. Kargı, yay, ok, kılıç vekalkanını aldı ve ormana gitti. Bir geyik avladı ve onu söğüt dalı ile ağacabağladı ve gitti. Tan ağarırken geldiğinde gergedanın geyiği almış olduğunugördü. Daha sonra Oğuz, avladığı bir ayıyı altın kuşağı ile ağaca bağladıve gitti. Tan ağarırken geldiğinde gergedanın ayıyı da aldığını gördü. Busefer kendisi ağacın altında bekledi. Gergedan geldi ve başı ile Oğuz'un kalkanınavurdu. Oğuz kargı ile gergedanı öldürdü. Kılıcı ile başını kesti. Gergedanınbarsaklarını yiyen ala doğanı da oku ile öldürdü ve başını kesti.

Günlerden bir gün Oğuz Kağan Tanrıya yalvarırken karanlık bastı. Gökten bir gökışık indi. Güneşten ve aydan daha parlaktı. Bu ışığın içinde alnında kutupyıldızı gibi parlak bir ben bulunan çok güzel bir kız duruyordu. Bu kız gülüncegök tanrı da gülüyor, kız ağlayınca gök tanrı da ağlıyordu. Oğuz bu kızısevdi ve bu kızla evlendi.

Günler ve gecelerden sonra bu kız üç oğlan çocuk doğurdu. Çocuklara Gün, Ay veYıldız isimlerini verdiler.

Oğuz ormanda ava çıktığı günlerden birinde göl ortasında bir ağaç gördü.Ağacın kovuğunda gözü gökten daha gök, saçı ırmak gibi dalgalı, inci gibidişli bir kız oturuyordu. Yeryüzü halkı bu kızın güzelliğini görse dayanamazölüyoruz derlerdi. Oğuz bu kızı sevdi ve onunla evlendi. Günlerden gecelerden sonraOğuz'un bu kızdan da üç oğlu oldu. Bu çocuklara Gök, Dağ ve Deniz isimlerinikoydular.

Oğuz Kağan büyük bir toy(şenlik) verdi. Kırk masa ve kırk sıra yaptırdı. Çeşitçeşit yemekler,şaraplar, tatlılar, kımızlar yediler ve içtiler. Toydan sonraBeylere ve halka Oğuz Kağan şunları söyledi:
Ben sizlere kağan oldum
Alalım yay ile kalkan
Nişan olsun bize buyan
Bozkurt olsun bize uran
Av yerinde yürüsün kulan
Daha deniz, daha müren
Güneş gök kurıkan
Oğuz Kağan bu toydan sonra dünyanın dört bir tarafına elçilerle şu mektubugönderdi:" Ben Uygurların kağanıyım ve yeryüzünün dört köşesinin kağanıolmam gerekir. Sizden itaat dilerim. Kim benim emirlerime baş eğerse, hediyelerini kabuleder ve onu dost edinirim. Kim baş eğmezse, gazaba gelirim. Onu düşman sayarım.Onunla savaşır ve yok ettiririm".

Yine o zamanlarda sağ yanda bulunan Altun Kağan, Oğuz Kağan'a pek çok altın gümüşve değerli taşlar hediye etti ve ona itaat ederek dostluk kurdu. Oğuz Kağanın solyanında ise askerleri ve şehirleri çok olan Urum Kağan vardı. Urum Kağan OğuzKağanı dinlemezdi. Oğuz Kağan'ın isteklerini gene kabul etmedi. Oğuz Kağan gazabageldi, bayrağını açtı ve askerleriyle birlikte Urum Kağana doğru yürüdü. Kırkgün sonra Buz Dağın eteklerine geldi. Çadırını kurdurdu ve sessizce uyudu. Tanağarınca Oğuz Kağanın çadırına güneş gibi bir ışık girdi .O ışıktan göktüylü gök yeleli büyük bir erkek kurt çıktı. Kurt: " Ey Oğuz, sen Urumüzerine yürümek istiyorsun; Ey Oğuz ben senin önünde yürüyeceğim."dedi.Bunun üzerine Oğuz çadırını toplattırdı ve ordusuyla birlikte kurdu izlediler.Gök tüylü gök yeleli büyük erkek kurt itil Müren denizi yakınındaki Kara dağıneteğinde durdu.

Urum Hanın ordusu ile Oğuz Kağanın ordusu arasında büyük savaş oldu. Oğuz Kağansavaşı kazandı, Urum Hanın hanlığını ve halkını aldı. Oğuz Kağan ve askerleriGök tüylü ve gök yeleli kurdu izleyerek itil ırmağına geldiler. Oğuz Kağan'ınbeylerinden Uluğ Ordu bey itil ırmağını geçmek için ağaçlardan sal yaptı veböylece karşıya geçtiler. Oğuz'un bu buluş hoşuna gittiği için bu Uluğ OrduBey'e "Kıpçak" adını verdi.

Gök tüylü gök yeleli kurdu izleyerek yeniden yola devam ettiler. Oğuz Kağan'ın çoksevdiği alaca atı Buz Dağa kaçtı. Oğuz Kağanın çok üzüldüğünü görenkahraman beylerinden biri Buz Dağa çıktı ve dokuz gün sonra alaca atı bularak geridöndü. Oğuz Kağan atını ve karlarla örtünmüş kahraman beyi görünce çoksevindi. Atını getiren bu beye: " Sen buradaki beylere baş ol. Senin adınebediyen Karluk olsun." dedi. Bir süre ilerledikten sonra gök tüylü ve gökyeleli erkek kurt durdu. Çürçet yurdu adı verilen bu yerde Çürçetlerin kağanı vehalkı Oğuz Kağana boyun eğmeyince büyük savaş oldu. Oğuz Kağan, ÇürçetKağını yendi ve halkını kendisine bağladı.

Oğuz Kağan, ordusunun önünde yürüyen bu gök tüylü gök yeleli erkek kurdla Hint,Tangut, Suriye, güneyde Barkan gibi pek çok yeri savaşarak kazandı ve yurduna kattı.Düşmanları üzüldü, dostları sevindi. Pek çok ganimet ve atla evine döndü.

Günlerden bir gün Oğuz Kağanın tecrübeli bilge veziri Uluğ Bey rüyasında biraltın yay ve üç gümüş ok gördü. Altın yay gün doğusundan gün batısına kadaruzanıyordu. Üç gümüş ok da kuzeye doğru gidiyordu. Oğuz Kağan bu rüyayıdinleyince yurdunu oğulları arasında paylaştırdı.