Beyt'üs-Sefa Meclisi

Konu: Beyt'üs-Sefa Meclisi Ptsi Ağus. 06, 2012 5:20 am

"Beyt'üs-Sefâ" (Sefa Evi) edebî meclisi, 1867'de Şamahı'da kurulmuştur. Ama bazı kaynaklar mec-lisin daha evvel kurulduğunu, Seyid Ezim Şirvânî, Necefte ve Şam'da tahsilini bitirip vatana dön-dükten sonra, "Beyt'üs-Sefâ"nın faaliyetinin daha da geliştiğini göstermektedir. Seyid Ezim'in, Arabistan'dan şair dostlarına gönderdiği bazı menzum mektuplar da bunu ispat etmektedir.

"Beyt'üs Sefâ"nm kurucusu ve başkanı XIX yy. gazel edebiyatının büyük temsilcisi Seyid Ezim Şirvânî (1835-1888) idi. Aslen Şamahı'lı olan ve 1858'den sonra "Melikü'ş-şüera" sıfatıyla Tahran sarayında tanınan Mirze Nesrullah Bahar Şirvânî de, Şamahı'ya her gelişinde, "Beyt'üs-Sefâ"nın toplantılarına katılırdı. Meclis üyelerinden Molla Mah-mud Zui'nin yazdığına göre bu edebî toplantılara, "Beyt'üs-Sefâ" adını da Bahar Şirvânî vermişti.

Bu edebî meclisin toplantılarına Şamahı'nın hayırsever zenginlerinden, adı Aleksandry Düma'nın (Ata) "Kafkaz" eserinde büyük hayranlıkla anılan Mahmud Ağa ve Kerimbey de katılır, maddî sorunların ortadan kaldırılmasına yardımcı olurdular. Azerbaycan'daki diğer edebî meclislerden farklı olarak, "Beyt'üs-Sefâ"nın pek çok toplantıları Şamahı'nın mahir müzik ustalarının iştirakiyle geçirilir, hanende ve sazendeler meclis üyelerinin şiirlerini ifa eder, onların okudukları şiirlere müzikle eşlik ederlerdi.

"Beyt'üs-Sefâ" şairleri, Azerbaycan'ın diğer bölgelerindeki edebî meclislerde, o cümleden Lenkeran'daki "Fövc'ül-Füseha", Bakü'deki "Meclis'üş-Şüera", Karabağ'daki "Meclis-i Üns" ile sıkı bağlantılar kurmuşlardı. Meclise önceleri Seyid Ezim Şirvânî, onun ölümünden sonra ise Molla Ağa Bîhud başkanlık ediyorlardı. "Beyt'üs-Sefâ"nın faaliyeti 1892' ye kadar sürmüştür.

Konu: Geri: Beyt'üs-Sefa Meclisi Ptsi Ağus. 06, 2012 5:21 am

"Beyt'üs Sefa" üyelerinden MİRZE NESRULLAH DIDE, 1797'de Şamahı'da doğmuş, Tebriz'de tahsil almıştır. Fars ve Arap dillerinin yanı sıra Rus ve Ermeni dillerini öğrenmiş, resmî makamlarda çalışmış ve öğretmenlik yapmıştır. Talebeleri için, Azerî Türkçesi ile "Kitab-i Nesayeh" adlı ders kitabı yazmıştır. 1870'te Şamahı'da vefat etmiştir.
MEHEMMED SEFA, 1851'de Şamahı'da doğmuş, burada medrese bitirmişti. "Beyt'üs-Sefâ"nın en genç üyelerinden ve Seyid Ezim'in büyük umutlar beslediği ve çok sevdiği talebelerindendi. 1876'da bir kan davası yüzünden, Şamahı'da öldürülmüştür. Eserlerinden az örnek kalmıştır.

ELEKBER GAFİL, 1828'de Şamahı'da doğmuş, 1891'de burada ölmüştür. Mollahane tahsili almış, klâsik üslûpta şiirler yazmıştır.

GAFAR RÂĞIB, "Beyt'üs-Sefâ"nın kuruluş döneminden sonuna kadar faal üyesi olmuştur. 1818'de Şamahı'da doğmuş, mükemmel dini eğitim görmüştür. Kaynaklarda 1892'de Şamahı'da yayılan veba hastalığından öldüğü anlaşılmaktadır. Eserlerinin büyük bir kısmı kaybolmuştur.

Meclisin faal üyelerinden biri ve başkan yardımcısı olan MOLLA AĞA BÎHUD, 1830'da Şamahı'da din görevlisi bir ailede doğmuş, Şamahı medresesini bitirmişti. Azerî Türkçesi ve Farsçayla klâsik şiir üslûbunda yazmıştır. "Divanının olduğu yolunda kaynaklarda bilgi verilse de, henüz bu divan elde edilememiştir. 1888-1892 yıllarında "Beyt'üs-Sefâ"nın başkanlığını yapmıştır. Bîhud da, şair dostu Gafar Râğıb gibi 1892'de, Şamahı'da veba hastalığından ölmüştür.

AĞABABA ZÜHÛRİ, 1848'de Şamahı'da doğmuş, medrese bitirmiştir. Önceleri Şamahı'da, 1892'den sonra ise Bakü'de hocalık yapmıştır, Başka kalem dostları gibi o da eserlerini iki dilde-Azerî Türkçesi ve Fars dillerinde-yazmıştır. 1895'te Bakü'de vefat etmiştir.

MİRZE MAHMUD ZUÎ, 1843'te Şamahı'da doğmuş, medrese bitirerek hocalık yapmıştır. Aynı zamanda güzel bir hattat olarak da tanınmıştır. Divanı vardır. "Oğru ve Gazı", "Nesihet-i Loğman" gibi didaktik eserleri, 1913'te Tiflis'te yayınlanmıştır. Vefat tarihi belli değildir.

"Beyt'üs-Sefâ"nın genç ve faal üyelerinden AĞAELİ BEY NASEH, 1856'da Şamahı'da doğmuş, medresede ve Rus mektebinde tahsil almış, şehir mahkemesinin sekreteri olmuştur. Arap, Fars, Rus dillerini bilirdi. Sâbir'in ve Selıhet'in yakın dostu ve akıl hocası olmuştur. Eserlerinden az örnek kalmıştır. Naseh, 1914'te Şamahı'da vefat etmiştir.

MİRZE MEHEMMEDHESEN NÂLE, "Beyt'üs-Sefâ"nın şair ve müzikçi üyelerinden olmuştur. 1850'de Şamahı'da doğmuş ve tahsilini burada almıştır. Konser programları ile Transkafkas'ın farklı yerlerinde bulunmuştur. Hayatının son yıllarında gözleri kör, kulakları sağır olmuştur. Eserleri 1916'da Bakü'de, "Nâle" adı altında yayınlanmıştır. Şair 1917'de, Şamahı'da vefat etmiştir.

Konu: Geri: Beyt'üs-Sefa Meclisi Ptsi Ağus. 06, 2012 5:22 am

MİRZE NECEFQULU MÜŞFİG, Meclisin doğum ve ölüm tarihi bilinmeyen üyelerindendir. Kaynaklarda "kasideseralıkta, vesf ve medhde" misl-i beraberi olmadığı bildirilmektedir.
HİLÂLİ ŞÎRVÂNÎ'nin de doğduğu ve öldüğü tarih kesin olarak bilinmemektedir. Şiir yazmakla beraber, hanendelik ve mersiye okuyuculuğu yapmış, "Meclis-i Üns" üyeleri ile sıkı dostluk ilişkileri kurmuştu.

MEHEMMED TERRAH ŞİRVÂNÎ hakkında da kaynaklarda bilgi yoktur. Sâbir ve Sehhet'in dostu olmuş, Fars dilinde, 1902 Şamahı depremini tasvir eden bir kaside kaleme almıştır.

Meclis üyelerinden ELEKBER GENNÂDİ hakkında da bilgi yok derecesindedir. Yalnız onun Şamahı'da doğduğu, esnaf tabakasından olduğu bellidir. Birçok şiirlerinde Seyid Ezim Şirvânî'yi hicvetmesine rağmen, "Beyt'üs-Sefâ"nın başkanı onun sanatkâr yönünü devamlı takdir etmiştir.